Ostatnia sytuacja gospodarczo-polityczna sprawiła, że rozważamy coraz więcej scenariuszy. Pojawia się więc pytanie o bezpieczeństwo naszych środków pieniężnych w bankach oraz o możliwą interwencję państwa w tym zakresie. Można przewrotnie powiedzieć, że pewna jest tylko jedna rzecz – będzie inaczej albo tak samo.
Czy pieniądze w banku są bezpieczne?
Na pytanie, czy pieniądze w banku są bezpieczne można odpowiedzieć ulubioną odpowiedzią ekonomistów, czyli „to zależy”. Bezpieczeństwo pieniędzy w banku regulują odpowiednie przepisy. W każdym banku nasze pieniądze są zabezpieczone na 100 tysięcy euro. Oznacza to, że aby zwiększyć bezpieczeństwo i mamy kwotę większą niż 100 tysięcy euro, powinniśmy rozdzielić je między banki.
Dobrym przykładem działania zabezpieczenia do 100 tysięcy euro jest sytuacja z Cypru 2013 roku. Zlikwidowano wtedy drugi największy cypryjski bank, a wkłady pieniężne do 100 tysięcy euro, przeniesiono do Banku Cypru. Oszczędności w banku powyżej 100 tysięcy euro zostały nieuchronnie stracone.
Co ważne, aby przepisy obowiązywały, musi to być bank (z licencją polską lub państwa UE). Oznacza to, że wszelkiego rodzaju „internetowe metody oszczędzania” (np. lokaty kryptowalut czy HYIP-y), nie są odpowiednio zabezpieczone. Mimo, że możemy liczyć często na wyższą stopę zwrotu, to ryzyko jest ponadprzeciętnie wysokie. Ważnym jest też uważanie na oszustwa. Używanie słowa „bank” na stronie w języku polskim, przez instytucję bez licencji bankowej, jest niedozwolone.
Bez względu na sytuację finansową banku, otrzymamy pieniądze (w Polsce z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego). Jednocześnie bankructwo banku jest znacząco ograniczone przez odpowiednie wymogi kapitałowe dla banków. Ponadto istnienie przymusowej restrukturyzacji sprawia, że bank z trudnościami finansowymi nie utraci stabilności. Aby pieniądze w banku były niebezpieczne, konieczny byłby kryzys całego sektora bankowego.
Czy państwo może zabrać pieniądze z konta?
Jeszcze bardziej kłopotliwa jest odpowiedź na pytanie czy państwo może zabrać oszczędności. Pomijając przypadki złamania prawa albo zajęcia komornicze, potrącenia alimentacyjne. w których środki są blokowane i często zabierane z kont, to co do zasady, państwo nie zabierze pieniędzy. Wiązałoby się to z ryzykiem dla całego sektora bankowego, a w konsekwencji gospodarki.
Przy rozważaniach, czy państwo może zabrać pieniądze z konta, należy mieć świadomość, że to państwo jest emitentem pieniądza. W każdej chwili możliwe jest więc ogłoszenie nieważności pieniędzy. Jednocześnie to przez stabilność pieniądza, wiarę społeczną w państwo jako strażnika pieniądza oraz możliwość płacenia podatków, państwo nie ma interesu, aby zaburzać stabilność pieniądza. Jednak w każdej chwili taki interes, wynikający z bardzo trudnej sytuacji gospodarczej, może się pojawić.
Należy też mieć świadomość, że państwo musi działać stabilizacyjnie w okresach szoków. Jeśli nastąpiłaby masowa chęć wypłaty wszystkich środków w banku (co jest niemożliwe przez kreację pieniądza przez instytucje kredytowe), to władze mogą ograniczyć, a nawet chwilowo zablokować wypłaty.